Գեղարվեստական թարգմանության մրցույթ 

ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ

գրական թարգմանչական մրցույթի

 

Ընդհանուր
հարցեր

ü  Գրական թարգմանչական
մրցույթը
ստեղծվել է ավագ դպրոցի տաղանդավոր աշակերտներին բացահայտելու
և խրախուսելու համար, ովքեր կարողանում են կատարել գեղարվեստական ստեղծագործությունների
գրական թարգմանություն:

ü  Մրցույթը նվիրված է բանաստեղծ, արձակագիր, դրամատուրգ և թարգմանիչ
Վալերի Յակովլևիչ Բրյուսովի ծննդյան 150-ամյակին։

ü  Մրցույթին մասնակցությունն անվճար է

ü  Մրցույթի հիմնադիրն է «Ռուսական Գրքի Տունը Երևանում» «Լիվեր»
ընկերության հետ համատեղ

ü  Մրցութային լեզուներ՝ ռուսերեն, հայերեն։

Սույն Կանոնակարգը սահմանում է գեղարվեստական թարգմանության
բնագավառում ստեղծագործական մրցույթի կազմակերպման և անցկացման կարգը:

Մրցույթի նպատակներն ու խնդիրները

ü  Ազգային գրականության տարածում և աջակցություն, ազգային գրողների
ստեղծագործությունների վրա ուշադրության հրավիրում, գրական ստեղծագործության խթանում,

ü  լեզվաբանության և բանասիրության ոլորտում տաղանդավոր և շնորհալի
դպրոցականների բացահայտում,

ü  թարգմանչական ոլորտում դպրոցականների ստեղծագործական կարողությունների
և գործնական հմտությունների զարգացում,

ü  ռուսաց լեզվի նկատմամբ դպրոցականների գործնական հետաքրքրության
բարձրացում;

ü  ռուսաց լեզվի և գրականության նկատմամբ դպրոցականների գործնական
հետաքրքրության բարձրացում;

ü  Օտար լեզվի մշակութային և տեղեկատվական գործառույթների յուրացում,
միջմշակութային հաղորդակցության պատրաստակամության դաստիարակում:

 

Մրցույթը անցկացվելու
է Հայաստանի Հանրապետությունում 10.03-30.09:2023թ.։

ü  Մրցույթի ղեկավար մարմիններն են մրցույթի կազմկոմիտեն, համակարգողը
և ժյուրին։

ü  Մրցույթի ժյուրիի անդամները մշտական են, ընտրվում են մրցույթի
կազմկոմիտեի կողմից։

 

Սույն Կանոնակարգը, հաղորդակցման
տվյալները, հիմնադիրների, ժյուրիի մասին տեղեկատվությունը, նորությունները և մասնակիցների
համար այլ տեղեկություններ զետեղված են «Երևանում Ռուսական Գրքի Տան» պաշտոնական կայքում
և Մրցույթի սոցիալական էջերում:

 

Մրցույթի մասնակցության պայմանները և անցկացման կարգը

Մրցույթին հրավիրվում են Հայաստանի
Հանրապետության պետական բյուջետային հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների,
մասնավոր հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների, լրացուցիչ կրթության կենտրոնների
7-12-րդ դասարանների
աշակերտները։

 

 

Մրցույթն անցկացվում է 2 փուլով.

 

    • 1-ին փուլ (մարտի
10-ապրիլի 30)՝ ստեղծագործության թարգմանություն

ü 
1-ին փուլին մասնակցելու
համար յուրաքանչյուր թեկնածու պետք է հայտ
ներկայացնի: Մրցույթին մասնակցելու հայտը պետք է պարունակի տվյալներ մասնակցի մասին
(համաձայն սույն Կանոնակարգի Հավելված 1-ում ներկայացված ձևի), ինչպես նաև բուն աշխատանքի (թարգմանության) մասին, որը
կատարել է մրցույթի մասնակիցը` ըստ ընտրված աշխատանքների: Թերի կամ սխալ կազմված հայտի
դեպքում Կազմկոմիտեն իրեն իրավունք է վերապահում հրաժարվել մրցույթի մասնակցի աշխատանքը
դիտարկելուց:

ü 
Մրցույթի թեկնածուն զրկվում
է մրցույթին մասնակցելու իրավունքից, եթե հայտը ներկայացվում է սահմանված ժամկետից
ուշ կամ եթե ներկայացված փաստաթղթերը չեն համապատասխանում պահանջներին:

ü 
Մրցույթի 1-ին փուլին մասնակցելու
համար անհրաժեշտ է կարդալ Ա.Պ.Չեխովի և Վ.Սարոյանի տրված ստեղծագործությունները, համապատասխանաբար
թարգմանել ռուսերենից հայերեն և հայերենից ռուսերեն ստեղծագործություններից ընդգծված
հատվածները, և ոչ ուշ քան 2023 թվականի ապրիլի 30-ը ուղարկել մրցույթի էլեկտրոնային
հասցեին հայտը և կատարված թարգմանությունը: Աշխատանքը պետք է լինի տպագիր՝ Word ֆորմատով,
Arial տառատեսակ 12 չափսով, պահպանելով մեկուկես սմ տողերի տարածությունը։

ü 
Տեքստի թարգմանությունը
պետք է հնարավորինս մոտ լինի բնօրինակի բովանդակությանը, առանց իմաստը խեղաթյուրելու,
բայց ընթերցողի համար հասկանալի և առանց ռուսերենի և հայերենի նորմերի խախտման: Մրցույթին
չեն ընդունվում մեքենայական թարգմանության ծրագրերով կատարված աշխատանքները։

Մրցույթի 1-ին փուլի արդյունքներով կընտրվեն 22 լավագույն աշխատանքներ
Հայաստանի յուրաքանչյուր մարզից և Երևանից։ Հաղթողները կանցնեն 2-րդ փուլ։

 

Ապրիլի 30-ից հունիսի 1-ը ժյուրիի անդամները կդիտարկեն հայտերը
և կհայտարարեն 1-ին փուլի 22 հաղթողներին։

 

1-ին փուլի հաղթողների վերաբերյալ  տեղեկատվությունը կտեղադրվի Երևանում Ռուսական Գրքի
Տան պաշտոնական կայքում և մրցույթի սոցիալական էջերում։

 

•   2-րդ փուլ (հունիսի
1-սեպտեմբերի 1). տեսանյութ և պատմություն

 

2-րդ փուլին մասնակցելու համար.

ü 
1-ին փուլի հաղթողները
մրցույթի էլեկտրոնային հասցեին պետք է ուղարկեն ոչ ավելի, քան 5 րոպե տևողությամբ տեսահոլովակ, որում հեղինակը մանրամասն պատմում
է, թե ինչպես է կատարել թարգմանությունը և ինչ աղբյուրներից է օգտվել.

ü 
Պատմվածք «Ընտրված
ստեղծագործության հերոսը 2123 թ.» թեմայով։ Պատմվածքը պետք է բաղկացած լինի 1 տպագիր
էջից, Word ֆորմատով (A4), Arial տառատեսակ 12 չափսի, պահպանելով մեկուկես տողերի տարածությունը։

 

 

Վերջնաժամկետ՝ սեպտեմբերի 1, 2023թ.

 

ü 
Սեպտեմբերի 1-ից 25-ը ժյուրիի անդամները
կ
դիտարկեն 2-րդ փուլի
հայտերը և որոշում կկայացնեն մրցույթի հաղթողի վերաբերյալ։

ü 
Մրցույթի (1-ին և 2-րդ
փուլերի) հաղթողների մրցանակաբաշխությունը տեղի կունենա 2023 թվականի սեպտեմբերի
30-ին։

 

Աշխատանքների գնահատման չափանիշներ

ü 
Թարգմանության տեքստում
իմաստային անճշտությունների բացակայություն;

ü 
Թարգմանության անկախություն,
գրագողության անթույլատրելիություն;

ü 
Ռուսերեն տեքստում խոսքի
և քերականական սխալների բացակայություն;

ü 
Բնագրի ազատ մեկնաբանություն
պարունակող թարգմանությունները կգնահատվեն ժյուրիի կողմից՝ ըստ իրենց գեղարվեստական
արժանիքների:

 

Մրցույթի ժյուրին

Ներկայացված աշխատանքները գնահատելու և հաղթողներին որոշելու
իրավունքը վերապահված է ժյուրիին, որը կազմված է Հայաստանի Հանրապետության լեզվաբանական
բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների մանկավարժներից և գրականագետներից:

Արդյունքների ամփոփում

ü 
Մրցույթի 1-ին փուլի հաղթողները
կպարգևատրվեն դիպլոմներով և հավաստագրերով:

ü 
2-րդ փուլի հաղթողը կպարգևատրվի
դիպլոմով և հիշարժան նվերով:

ü 
Մրցույթի արդյունքների
մասին տեղեկատվությունը կհրապարակվի Երևանի Ռուսական Գրքի Տան պաշտոնական կայքում և
Մրցույթի սոցիալական էջերում:

Հաղթողների խրախուսում

ü 
1-ին փուլի հաղթողները
կստանան 100000 դրամի չախով մրցանակ։

ü  2-րդ փուլի հաղթողը կստանա 1000000 դրամ մրցանակ կամ կրթաթոշակ Հայաստանի և Ռուսաստանի ցանկացած բուհում սովորելիս։ Հաղթողի ուսումնական հաստատությունը կստանա նաև հատուկ մրցանակ (առաջին անհրաժեշտության հարցի լուծում):

ü  Կազմկոմիտեի որոշման հիման վրա կարող է շնորհվել մրցույթի Գրան պրի և սահմանվել հատուկ մրցանակներ։

ü 
1-ին փուլի հաղթողները,
ովքեր չեն մասնակցի 2-րդ փուլին, մրցանակ չեն ստանա։

 

Եզրափակիչ դրույթներ

ü 
Աշխատանքները ընդունվում
են [email protected]. Էլեկտրոնային հասցեով

ü 
Մրցույթին ներկայացնելով
իր աշխատանքը՝ հեղինակը մրցույթի կազմակերպիչներին ավտոմատ կերպով իրավունք է տալիս
օգտվել ներկայացված նյութից (տեղադրում համացանցում, հեռուստահաղորդումներ, մասնակցություն
ստեղծագործական նախագծերին, հետագա կրկնօրինակում և այլն):

Приложение N 2

 

Темы конкурса:

Рассказы Уильяма Сарояна: «Ծիծաղ», «Առաջին օրը դպրոցում», «Գյուղացին»․

Рассказы Антона Чехова: «Счастье», «Учитель», «Гриша».

Для участия в 1 туре конкурса:

Вариант 1: прочитать рассказ Уильяма Сарояна «Ծիծաղ» на армянском языке (обязательно) и рассказ Антона Чехова «Счастье» на русском языке (обязательно), и перевести заданные отрывки из произведений с армянского на русский, и с русского на армянский соответственно.

Уильям Сароян «Ծիծաղ», отрывок для перевода:

Ի՜նչ ապուշ աշխարհ է, մարդկային տարօրինակ զգացումներ, գաղտնապահություն, ամեն մեկը պարփակված ինքն իր մեջ, ուզելով մի բան և միշտ ստանալով ուրիշը, ցանկանալով տալ մի բան և միշտ տալով այլ բան:

Լավ: Կծիծաղի: Հիմա կծիծաղի, ոչ թե իր, այլ նրա համար, նույնիսկ եթե դա իրեն զզվեցնում է, կծիծաղի: Ուզում էր իմանալ ճշմարտությունը, ինչպիսի՞ն էր այդ ճշմարտությունը: Ուսուցչուհին նրան չէր ստիպում, այլ խնդրում էր, աղերսում էր ծիծաղել: Տղան չգիտեր, թե ինչու՞ է դա այդպես, բայց ուզում էր իմանալ: Նա մտածեց՝ «Գուցե կարողանա՞մ մտածել մի ծիծաղելի պատմության մասին»: Եվ փորձել սկսեց վերհիշելու այն բոլոր ծիծաղաշարժ պատմությունները, որ երբևէ լսել էր: Բայց շատ տարօրինակ էր, չէր կարողանում վերհիշել մի հատիկ անգամ: Իսկ այն զվարճալի բաները՝ թե ինչպես էր Էննի Գրենը քայլում, դեհ, դա երբեք էլ զվարճալի չէր: Իսկ Հենրի Մայուն, որ ծիծաղեցնում էր «Հայավաթի» տողերը սխալ արտասանելով: Ոչ մեկն էլ ծիծաղելի չէր: Սովորաբար դա իրեն ստիպում էր ծիծաղել այնքան ժամանակ, մինչև որ դեմքը կարմրում էր և շունչը կտրվում: Իսկ այժմ սառած և աննպատակ բան էր թվում: Դեհ, դա ծիծաղելի չէր, ինքը չէր կարողանում ծիծաղել դրա վրա, այ քեզ բան:

Լավ, ինքը հենց այնպես կծիծաղի, այնպիսի ազդեցիկ ծիծաղով, ինչպես դերասանը՝ հա՛, հա՛, հա՛: Աստված իմ, ինչ դժվար է: Իրեն համար աշխարհի ամենահեշտ բանը, իսկ հիմա չի կարողանում մի փոքր քրքջալ:

Մի կերպ նա սկսեց ծիծաղել՝ զգալով իրեն ամոթահար, զզվելի: Տղան վախենում էր նայել ուսուցչուհու աչքերի մեջ, ուստի նայեց ժամացույցից վեր և փորձեց շարունակել ծիծաղը: Ապշելու էր, խնդրել մի տղայի մեկ ժամ ծիծաղել ոչ մի բանի վրա, աղերսել ծիծաղել՝ առանց նրան որևէ առիթ տալու: Բայց նա կանի այդ, գուցե ոչ մեկ ժամ, բայց մի կերպ կփորձի: Ինքը պետք է մի բան անի: Ամենածիծաղելին իր ձայնն էր, իր ծիծաղի կեղծությունը, և քիչ անց դա իսկապես սկսեց դառնալ ծիծաղելի, զավեշտական մի բան, դա նրան երջանկացնում էր, որովհետև անկեղծորեն ծիծաղեցնում էր: Այժմ նա իրապես ծիծաղում էր՝ ամբողջ կրծքով, ամբողջ եռանդով, ծիծաղում էր իր ծիծաղի կեղծության վրա: Իսկ ամբողջ ամոթը գնալով հեռանում էր, որովհետև այդ ծիծաղը կեղծ չէր. դա իրական էր և դատարկ դասարանը լեցուն էր իր ծիծաղով: Եվ ամեն ինչ թվում էր լավ, ամեն ինչ լուսաշող էր և երկու րոպեն արդեն անցել էր, և նա սկսեց մտածել իսկապես ծիծաղաշարժ բաների մասին, ամենուրեք, ամբողջ քաղաքում՝ ինչպես էին մարդիկ քայլում փողոցներում, ջանալով պատվարժան տեսք ունենալ, բայց ինքը գիտեր, իրեն չէին կարող հիմարացնել, գիտեր, թե որքանով են նրանք պատվարժան և ինչպես էին մեծ բիզնեսով զբաղվում և այդ ամենը փքուն ու կեղծ էր և ստիպում էր իրեն ծիծաղել: Նա հիշեց Փրեսբիտերյան եկեղեցու քարոզչին, նրա կեղծ ձևով աղոթելը. «Օ, Աստված, քո կամքն է…», և ոչ ոք չէր հավատում աղոթողներին և այդ պատվարժան մարդկանց՝ խոշոր ավտոմեքենաներ, կադիլակներ, պեկարդներ ունեցող, արագորեն երկրի մի ծայրից մյուսը ընթացող, կարծես ինչ-որ տեղ ունեին գնալու և նվագախմբի հրապարակային համերգները, ամբողջ այդ կեղծ իրականությունը ստիպում էր նրան իսկապես ծիծաղել:

 Նա հիշեց Փրեսբիտերյան եկեղեցու քարոզչին, նրա կեղծ ձևով աղոթելը. «Օ, Աստված, քո կամքն է…», և ոչ ոք չէր հավատում աղոթողներին և այդ պատվարժան մարդկանց՝ խոշոր ավտոմեքենաներ, կադիլակներ, պեկարդներ ունեցող, արագորեն երկրի մի ծայրից մյուսը ընթացող, կարծես ինչ-որ տեղ ունեին գնալու և նվագախմբի հրապարակային համերգները, ամբողջ այդ կեղծ իրականությունը ստիպում էր նրան իսկապես ծիծաղել:

Антон Чехов «Счастье», отрывок для перевода:

Старик нащупал возле себя свою «герлыгу», длинную палку с крючком на верхнем конце, и поднялся. Он молчал и думал. С лица молодого еще не сошло младенческое выражение страха и любопытства. Он находился под впечатлением слышанного и с нетерпением ждал новых рассказов.

— Дед, — спросил он, поднимаясь и беря свою герлыгу, — что же твой брат, Илья, с солдатом сделал?

Старик не расслышал вопроса. Он рассеянно поглядел на молодого и ответил, пошамкав губами:

— А я, Санька, всё думаю про тот ярлык, что в Ивановке солдату показывали. Я Пантелею не сказал, бог с ним, а ведь в ярлыке обозначено такое место, что даже баба найдет. Знаешь, какое место? В Богатой Балочке, в том, знаешь, месте, где балка, как гусиная лапка, расходится на три балочки; так в средней.

— Что ж, будешь рыть?

— Попытаю счастья…

— Дед, а что ты станешь делать с кладом, когда найдешь его?

— Я-то? — усмехнулся старик. — Гм!.. Только бы найти, а то… показал бы я всем кузькину мать… Гм!.. Знаю, что делать…

И старик не сумел ответить, что он будет делать с кладом, если найдет его. За всю жизнь этот вопрос представился ему в это утро, вероятно, впервые, а судя по выражению лица, легкомысленному и безразличному, не казался ему важным и достойным размышления. В голове Саньки копошилось еще одно недоумение: почему клады ищут только старики и к чему сдалось земное счастье людям, которые каждый день могут умереть от старости? Но недоумение это Санька не умел вылить в вопрос, да едва ли бы старик нашел, что ответить ему.

Окруженное легкою мутью, показалось громадное багровое солнце. Широкие полосы света, еще холодные, купаясь в росистой траве, потягиваясь и с веселым видом, как будто стараясь показать, что это не надоело им, стали ложиться по земле. Серебристая полынь, голубые цветы свинячей цибульки, желтая сурепа, васильки — всё это радостно запестрело, принимая свет солнца за свою собственную улыбку.

Старик и Санька разошлись и стали по краям отары. Оба стояли, как столбы, не шевелясь, глядя в землю и думая. Первого не отпускали мысли о счастье, второй же думал о том, что говорилось ночью; интересовало его не самое счастье, которое было ему не нужно и непонятно, а фантастичность и сказочность человеческого счастья.

Сотня овец вздрогнула и в каком-то непонятном ужасе, как по сигналу, бросилась в сторону от отары. И Санька, как будто бы мысли овец, длительные и тягучие, на мгновение сообщились и ему, в таком же непонятном, животном ужасе бросился в сторону, но тотчас же пришел в себя и крикнул:

— Тю, скаженные! Перебесились, нет на вас погибели!

А когда солнце, обещая долгий, непобедимый зной, стало припекать землю, всё живое, что ночью двигалось и издавало звуки, погрузилось в полусон. Старик и Санька со своими герлыгами стояли у противоположных краев отары, стояли не шевелясь, как факиры на молитве, и сосредоточенно думали. Они уже не замечали друг друга, и каждый из них жил своей собственной жизнью. Овцы тоже думали…

 

Вариант 2: прочитать рассказ Уильяма Сарояна «Առաջին օրը դպրոցում» на армянском языке (обязательно)   и  рассказ Антона Чехова «Учитель» на русском языке (обязательно), и перевести заданные отрывки из произведений с армянского на русский, и с русского на армянский соответственно.

Уильям Сароян «Առաջին օրը դպրոցում», отрывок для перевода:

Ջիմ անունով մի փոքրիկ տղա, բժիշկ Լուի Դևիի անդրանիկ ու միակ որդին, առաջին անգամ դպրոց գնաց: Նրա հայրը ֆրանսիացի էր, քառասնամյա թիկնեղ մի տղամարդ, որի պատանեկության տարիներն անցել էին աղքատության, ձախորդությունների ու փառամոլ երազանքների մեջ: Ջիմի մայրը մեռել էր տղայի ծնվելու ժամանակ, և միակ կինը, որին մտերիմ էր, շվեդուհի Էմին էր՝ իրենց տնտեսուհին:

Հենց նա էլ Ջիմին տոնական զգեստ հագցրեց ու տարավ դպրոց: Ջիմը սիրում էր Էմիին, բայց դադարեց սիրելուց, որովհետև նա իրեն դպրոց էր տանում: Ջիմն այդպես էլ ասաց նրան: Ամբողջ ճանապարհին նա այդ էր կրկնում:

– Ես քեզ չեմ սիրում,- ասում էր նա,- Էլ չեմ սիրում քեզ:

– Իսկ ես քեզ սիրում եմ,- պատասխանում էր տնտեսուհին:

– Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում:

Նա առաջ էլ էր զբոսնում Էմիի հետ, մի անգամ նույնիսկ կիրակնօրյա ցերեկային համերգ գնացին քաղաքային զբոսայգում, սակայն դպրոց գնալը բոլորովին այլ բան էր:

– Ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում,- ասաց նա:

– Բոլորն էլ պետք է դպրոց գնան,- ասաց տնտեսուհին:

– Իսկ դու գնացե՞լ ես:

– Չէ:

– Բա ես ինչո՞ւ պիտի գնամ:

– Այնտեղ քեզ դուր կգա,- ասաց տնտեսուհին:

Ջիմը մի քանի քայլ լուռ անցավ, բռնած տնտեսուհու ձեռքից:

– Ես քեզ չեմ սիրում,- ասաց նա: – Էլ չեմ սիրում: 

– Իսկ ես քեզ սիրում եմ, ասաց տնտեսուհին:

– Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում, նորից ասաց նա: – Ինչո՞ւ:

Տնտեսուհին հասկանում էր, թե փոքրիկ տղայի համար որքան սարսափելի կարող է լինել առաջին անգամ դպրոց գնալը:

– Այնտեղ քեզ դուր կգա,- ասաց նա: – Դու երևի երգեր կսովորես ու զանազան խաղեր կղաղաս:

– Չեմ ուզում,- ասաց Ջիմը:

– Ես ամեն օր կգամ քո ետևից,- ասաց տնտեսուհին:

– Ես քեզ չեմ սիրում,- կրկնեց տղան:

Տնտեսուհու սիրտը ցավում էր, որ տղան պետք է դպրոց գնա, բայց ինչ արած, նա պարտավոր էր գնալ:

Դպրոցի շենքը երկուսին էլ մի տեսակ անճոռնի թվաց: Տնտեսուհին իրեն վատ զգաց, և երբ աստիճաններով վերև էին բարձրանում, հանկարծ ուզեց, որ տղան իսկապես դպրոց չգնար: Նախասրահներն ու դասասենյակները վախեցնում էին նրանց, այնտեղից ինչ-որ օտարոտի ու տհաճ հոտ էր գալիս:

Տնօրեն միստր Բարբրը տղային դուր չեկավ: Էմին արհամարհանքով վերաբերեց նրան:

– Ինչպե՞ս է ձեր որդու անունը,- ասաց միստր Բարբրը:

– Սա բժիշկ Լուի Դևիի որդին է,- ասաց Էմին: – Անունը Ջիմ է: Ես բժիշկ Դևիի տանը աշխատում եմ իբրև տնտեսուհի:

– Ջե՞յմս,- ասաց միստր Բարբրը:

– Ոչ, Ջեյմս չէ,-ասաց Էմին: – Պարզապես Ջիմ:

– Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը: – Իսկ երկրորդ անուն ունի՞:

– Ոչ,- ասաց Էմին: – Նա դեռ շատ փոքր է: Ուղղակի Ջիմ Դևի:

– Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը: – Մենք նրան կփորձենք առաջին դասարանում: Եթե գլուխ չհանի, կփոխադրենք մանկապարտեզ:

– Բժիշկ Դևին ասաց՝ տալ նրան դպրոցի առաջին դասարան և ոչ թե մանկապարտեզ,- ասաց Էմին:

– Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը:

Տնտեսուհին հասկանում էր, թե տղան ինչպես էր վախեցած, երբ նստեց աթոռին, դիրեկտորի առաջ, և ջանում էր զգացնել տալ, թե ինքը ինչպես է սիրում նրան և ինչպես է ցավում այս ամենի համար: Նա ուզում էր որևէ քնքուշ խոսք ասել տղային, բայց չգիտեր, թե ինչ: Եվ նա իրեն հպարտ զգաց, տեսնելով, թե Ջիմն ինչպիսի թեթևությամբ ցած թռավ աթոռից ու կանգնեց միստր Բարբրի կողքին, որպեսզի նրա հետ դասարան գնա:

Տուն դառնալիս նա այնպես հպարտ էր տղայով, որ նույնիսկ արտասվեց:

Антон Чехов «Учитель», отрывок для перевода:

Далее учитель распространился о том, как щедро сравнительно с земскими и казенными школами ученики снабжаются письменными принадлежностями. И всем этим, по его мнению, школа обязана не хозяевам фабрики, живущим за границей и едва ли даже знающим о существовании школы, а человеку, который, несмотря на свое немецкое происхождение и лютеранскую веру, имеет русскую душу. Сысоев говорил долго, с передышками и с претензией на витиеватость, и речь его вышла тягучей и неприятной. Он несколько раз упомянул про каких-то врагов своих, старался говорить намеками, повторялся, кашлял, некрасиво шевелил пальцами. Под конец он утомился, вспотел и стал говорить тихо, прерывисто, как бы про себя и кончил свою речь не совсем складно:

— Итак, предлагаю выпить за Бруни, то есть за Адольфа Андреича, который тут, между нами… вообще… и понятно.

Когда он кончил, все легко вздохнули, как будто кто брызнул в воздух холодной водой и рассеял духоту. Неприятного чувства не испытал, по-видимому, один только Бруни. Сияя и закатывая свои сентиментальные глаза, немец с чувством потряс руку Сысоеву и опять заласкался, как собака.

— О, благодарю вас! — сказал он, делая ударение на о, и прижимая левую руку к сердцу. — Я очень счастлив, что вы меня понимаете! Я всей душой, я желаю всего лучшего! Но только должен я вам заметить, вы преувеличиваете мое значение. Своим процветанием школа обязана только вам, почтеннейший мой друг, Федор Лукич! Без вас она ничем не отличалась бы от других школ! Вы думаете: немец говорит комплимент, немец говорит деликатности. Ха-ха! Нет, душа моя, Федор Лукич, я честный человек и никогда не говорю комплиментов. Если мы платим вам пятьсот рублей в год, то, значит, вы дороги нам. Не так ли? Господа, ведь я правду говорю? Другому мы не платили бы столько… Помилуйте, хорошая школа — это честь для фабрики!

— Я должен искренно сознаться, что ваша школа действительно необыкновенна, — сказал инспектор. — Не подумайте, что это фимиам. По крайней мере другой такой мне не приходилось встречать во всю жизнь. Я сидел у вас на экзамене и всё время удивлялся… Чудо, что за дети! Много знают и бойко отвечают, и притом они у вас какие-то особенные, незапуганные, искренние… Заметно, что и вас любят, Федор Лукич. Вы педагог до мозга костей, вы, должно быть, родились учителем. Все данные в вас: и врожденное призвание, и многолетний опыт, и любовь к делу… Просто удивительно, сколько у вас при слабости здоровья энергии, знания дела… этой, понимаете ли, выдержки, уверенности! Правду сказал кто-то в училищном совете, что вы поэт в своем деле… Именно поэт!

И все обедавшие единодушно, как один человек, заговорили о необыкновенном таланте Сысоева. И точно плотина прорвалась: потекли искренние, восторженные речи, каких не говорит человек, когда его сдерживает расчетливая и осторожная трезвость. Были забыты и речь Сысоева, и его несносный характер, и злое, нехорошее выражение лица. Разговорились все, даже молчаливые и робкие, вновь назначенные учителя, убогие, забитые юноши, иначе не величавшие инспектора, как «ваше высокоблагородие». Ясно, что в своем кругу Сысоев был личностью замечательной.

Вариант 3: прочитать рассказ Уильяма Сарояна «Գյուղացին» на армянском языке (обязательно)   и  рассказ Антона Чехова «Гриша» на русском языке (обязательно), и перевести заданные отрывки из произведений с армянского на русский, и с русского на армянский соответственно.

Уильям Сароян «Գյուղացին», отрывок для перевода:

Սարգիս անունով մի մարդ 1908-ին Հայաստանի Գյուլտիկ գյուղից Ամերիկա եկավ:  Դեռ 30 տարեկան չկար: Խիտ, կարճ կտրած մազերով, սև, հաստ բեղերով աժդահա մի գյուղացի էր: Քաշը հավանաբար մի 100 կիլո կլիներ, բայց գեր չէր երևում, և ուներ տարօրինակ ու թախծոտ հայացք: Գյուլտիկում առանձնապես հայտնի մարդ չէր: Գյուլտիկում առհասարակ հայտնի մարդիկ չկային: Բայց նա լավ ընկերներ ուներ՝ հայեր, քրդեր, թուրքեր, արաբներ, հրեաներ, հույներ, բուլղարներ և ուրիշ ազգի ու ցեղի մարդիկ: Նրանց հետ խոսում էր հայերեն, թուրքերեն, քրդերեն, արաբերեն և, հեռանալով, շատ ընկերներ էր թողել Գյուլտիկում:

1908-ի մայիսին հասավ Նյու Յորք: Դա մի սարսափելի տեղ էր, մեկը չկար, որ հետը խոսեր:

1908-ին Նյու Յորքում հատուկենտ էին այն մարդիկ, որ մի երկու բառ հայերեն, քրդերեն, թուրքերեն կամ արաբերեն գիտեին:

Մենակ էր:

Մեկնեց Լին՝ Մասաչուսեթս, աշխատանք գտավ կոշիկի գործարանում և սկսեց կամաց-կամաց անգլերեն սովորել:

Գործը դժվար էր, դժվար՝ հատկապես իր նման աժդահա մարդու համար: Այնպիսի գործ չէր, որ մարդ աներ մեջքով, ուսերով, ոտքերով… Ոչ, ձանձրալի մի աշխատանք էր, որ մարդ պիտի աներ միայն մատներով և օգտագործեր բազկի մի քանի մկանը: Եվ աչքը:

Կոշիկի գործարանում նա աշխատեց մի ամբողջ տարի, և միայնակությունը գնալով սաստկացավ ու սաստկացավ: Լինում մի քանի հայ ընտանիք կար, բայց գյուղացին նրանց չէր սիրում: Բոլորովին նման չէին Գյուլտիկի հայերին:

Մի գիշեր հարբեց ու երբ օրորվելով գնում էր փողոցով, նրան հանդիպեց մի հայ տերտեր: Միասին գնացին տեր հոր տունը:

– Ցավդ ի՞նչ է, տղաս,- հարցրեց հայրը:

– Մենակ եմ,- տնքաց գյուղացին:

– Աստված քեզ հետ է,- ասաց տեր հայրը:

– Դա շատ պատվական է,- պատասխանեց գյուղացին,- բայց ես մենակ եմ, տեր հայր: Մարդ չկա, որ հետը խոսեմ: Գյուլտիկում բոլորին ճանաչում էի, քրիտոնյաներին էլ, անհավատներին էլ: Ախ, տեր հայր, ինչ անուշ էր Գյուլտիկը:

– Դու պիտի պսակվես,- ասաց տեր հայրը:

– Ինչո՞ւ չէ, ինձ համար մի սիրուն աղջիկ գտիր, որ ճաշ եփել իմանա, հետս հայերեն ու մեկ ուրիշ լեզու՝ թուրքերեն կամ արաբերեն խոսի, ու, ինչո՞ւ չէ, կպսակվեմ:

Տեր հայրը գյուղացուն անկողին դրեց:

Մի շաբաթ անց գյուղացին նամակ ստացավ տերտերից: Տեր հայրն ասում էր, թե մի լավ, բարի աղջիկ է գտել և ուզում է, որ գյուղացին ինչքան կարելի է շուտ գա իր տուն: Գյուղացին մի 50 անգամ կարդաց այդ նամակը, երկար նամակ չէր:

Նա իր ամենալավ շորերը հագավ ու գնաց տերտերի տուն:

– Տեր հայր,- հարցրեց գյուղացին,- նա ճաշ եփել գիտի՞: Շատ եմ ուզում իմանալ՝ ճաշ եփել գիտի՞: Ստամոքսս այս երկրի կերակուրներից խենթացել է: Ճաշ եփել գիտի՞, երգել գիտի՞, հիմա ձեր տա՞նն է:

– Չէ, տղաս,- ասաց տեր հայրը,- իմ տանը չէ, պենք պիտի գնանք նրա տուն:

Մեկ մղոն ճանապարհ անցան, մինչև հասան աղջկա տուն: Ավելին չասելու համար ասենք միայն՝ աղջիկը տգեղ էր:

Գյուղացին կոտրված սրտով կանգնել էր տան առաջ: Տխուր էր իր բոլոր դժբախտությունների համար, կորցրած Գյուլտիկի, կորցրած ընկերների համար, կոշիկի գործարանի անիծյալ աշխատանքի, իր մենակության, Գյուլտիկի ճաշերի, բարի ու գեղեցիկ երգերի համար… Եվ հիմա այս կինը, հայ կինը, անկասկած պարկեշտ մի կին, որ սքանչելի ճաշեր էր եփում, սքանչելի ասեղնագործում… բայց միևնույն է, ինքը, ինքը չի ուզում նրան և հիմա ավելի մենակ է զգում իրեն, քան երբևէ:

 

 

 

Антон Чехов «Гриша», отрывок для перевода:

Гриша, маленький, пухлый мальчик, родившийся два года и восемь месяцев тому назад, гуляет с нянькой по бульвару. На нем длинный ватный бурнусик, шарф, большая шапка с мохнатой пуговкой и теплые калоши. Ему душно и жарко, а тут еще разгулявшееся апрельское солнце бьет прямо в глаза и щиплет веки.

Вся его неуклюжая, робко, неуверенно шагающая фигура выражает крайнее недоумение.

До сих пор Гриша знал один только четырехугольный мир, где в одном углу стоит его кровать, в другом — нянькин сундук, в третьем — стул, а в четвертом — горит лампадка. Если взглянуть под кровать, то увидишь куклу с отломанной рукой и барабан, а за нянькиным сундуком очень много разных вещей: катушки от ниток, бумажки, коробка без крышки и сломанный паяц. В этом мире, кроме няни и Гриши, часто бывают мама и кошка. Мама похожа на куклу, а кошка на папину шубу, только у шубы нет глаз и хвоста. Из мира, который называется детской, дверь ведет в пространство, где обедают и пьют чай. Тут стоит Гришин стул на высоких ножках и висят часы, существующие для того только, чтобы махать маятником и звонить. Из столовой можно пройти в комнату, где стоят красные кресла. Тут на ковре темнеет пятно, за которое Грише до сих пор грозят пальцами. За этой комнатой есть еще другая, куда не пускают и где мелькает папа — личность в высшей степени загадочная! Няня и мама понятны: они одевают Гришу, кормят и укладывают его спать, но для чего существует папа — неизвестно. Еще есть другая загадочная личность — это тетя, которая подарила Грише барабан. Она то появляется, то исчезает. Куда она исчезает? Гриша не раз заглядывал под кровать, за сундук и под диван, но там ее не было…

В этом же новом мире, где солнце режет глаза, столько пап, мам и теть, что не знаешь, к кому и подбежать. Но страннее и нелепее всего — лошади. Гриша глядит на их двигающиеся ноги и ничего не может понять: Глядит на няньку, чтобы та разрешила его недоумение, но та молчит.

Вдруг он слышит страшный топот… По бульвару, мерно шагая, двигается прямо на него толпа солдат с красными лицами и с банными вениками под мышкой. Гриша весь холодеет от ужаса и глядит вопросительно на няньку: не опасно ли? Но нянька не бежит и не плачет, значит, не опасно. Гриша провожает глазами солдат и сам начинает шагать им в такт.

Через бульвар перебегают две большие кошки с длинными мордами, с высунутыми языками и с задранными вверх хвостами. Гриша думает, что и ему тоже нужно бежать, и бежит за кошками.

 — Стой! — кричит ему нянька, грубо хватая его за плечи. — Куда ты? Нешто тебе велено шалить?

Вот какая-то няня сидит и держит маленькое корыто с апельсинами. Гриша проходит мимо нее и молча берет себе один апельсин.

— Это ты зачем же? — кричит его спутница, хлопая его по руке и вырывая апельсин. — Дурак!

Теперь Гриша с удовольствием бы поднял стеклышко, которое валяется под ногами и сверкает, как лампадка, но он боится, что его опять ударят по руке.

 

Перевод текста должен передать содержание максимально близко к оригиналу, не искажая смысл, но понятно для читателя, и не нарушая норм русского и армянского языков. На конкурс не принимаются работы, выполненные с применением программ машинного перевода. К участию в конкурсе допускаются  работы, оформленные в печатном виде: Word формат, шрифтом Arial  12 кегль  с соблюдением полуторного междустрочного интервала.

Для участия в 2 туре конкурса:

  1. Победители 1 тура должны отправить на электронный адрес Конкурса видеоролик длительностью не более 5 минут, где автор подробно рассказывает как  он сделал перевод и какими источниками он пользовался;
  2. Рассказ на тему «Герой выбранного произведения в 2123 году». Рассказ должен быть оформлен в печатном виде: 1 страница текста формата Word ( A4), шрифтом Arial 12 кегль  с соблюдением полуторного междустрочного интервала.

Переводы, видеоролик и  рассказ не могут быть опубликованы до финала конкурса на других ресурсах. Конкурсант может принять участие, выбрав один вариант из предложенных рассказов Сарояна и Чехова.

Ավարտվեց Վ. Բրյուսովի 150-ամյա հոբելյանին նվիրված գեղարվեստական թարգմանության մրցույթը: